مطالعات متعدد در سراسر جهان نشان داده است، بخش عمده ی هزینه های پرورش صنعتی آبزیان اعم از ماهی و میگو به خوراک باز می گردد. با در نظر گرفتن این حقیقت، بهبود کیفیت خوراک نقش بسزایی در کاهش هزینه های پرورش آبزیان و در نتیجه بهای تمام شده ی پروتین تولیدی خواهد داشت.
در دهه های گذشته فارغ از شیوه های سنتی تغذیه ی آبزیان، فن آوری های متفاوتی در این راستا توسعه پیدا کرده است. از این میان، دو شیوه ی اصلی مبنای تولید خوراک آبزیان قرار گرفته که هر یک با توجه به نوع آبزی مورد نظر، محدودیت های سرمایه گذاری، مواد اولیه ی در دسترس برای تولید خوراک و .... مزایای خود را دارد.
این راهکار را که می توانیم پرس پلت بنامیم، مجموعه ی فرآیندهایی است که منتج به تولید خوراک پلت می شود. در دیاگرام زیر بصورت شماتیک این فرآیندها را مشاهده می کنید. تجهیزاتی نظیر بچینگ، آسیاب، میکسر، کاندیشنرها، دستگاه پلت، تجهیزات جا به جایی مواد و کولر بخش جدایی ناپذیر این خطوط هستند هرچند که تجهیزاتی تکمیلی نظیر پست کاندیشنر، وکیوم کوتر، پلورایزر، آسیاب های تکمیلی و .... در خطوط پیشرفته تر با هدف ارتقاء کیفیت محصول نهایی، بصورت انتخابی قابل استفاده خواهند بود.
هدف مورد نظر در چنین خطوطی، تولید محصول نهایی است که دانه هایی با ترکیبی همگن از همه ی مواد اولیه، استحکام بالا، ماندگاری در آب و با اندازه ی مورد نظر متخصص تغذیه را دارا باشد و در همان حال انتظارات متخصصین را از جنبه ی ارزش غذایی و امکان جذب در سیستم گوارش آبزی برآورده سازد.
با وجود اینکه محصولات تولیدی این راهکار، نقش عمده ای در تامین خوراک انواع آبزیان در سراسر جهان دارند اما پرورش دهنگان همواره با چالش هایی در کاربرد این روش روبرو بوده اند. برای مثال می توان به مواردی از این دست اشاره نمود:
- محدودیت در تولید خوراک با ابعاد کوچک
- عدم امکان شناور شدن خوراک بر روی سطح آب
- عدم آزاد شدن نشاسته ی نهفته در مواد بصورت کامل
- محدودیت در اضافه نمودن مایعات به خوراک نهایی به علت فشردگی دانه ها
این راهکار به نسبت ایده ی تولید خوراک پلت، بسیار جدیدتر است و به روش اکستروژن یا اکسترود مشهور است. مبنای این راهکار، استفاده از تغییر نقطه ی جوش آب مخلوط شده با نشاسته مواد اولیه در زمانی است که فشار محیط را بصورت مصنوعی افزایش داده ایم. در اینجا قصد نداریم بر روی جنبه های فنی دستگاه اکسترودر متمرکز شویم و تنها به توضیحاتی کلی از فرآیند تولید خوراک اکسترود اکتفا می نماییم. در دیاگرام زیر می توانید بخش های اصلی فرآیند مذکور را مشاهده فرمایید.
اگرچه سرمایه گذاری مورد نیاز برای تولید خوراک با راهکار اکستروژن بالاتر است اما ویژگی های منحصر بفرد خوراک تولید شده در قیاس با راهکار پلت در بسیاری موارد تولید آن را بصرفه تر نموده است.
برخی از ویژگی های راهکار تولید خوراک اکسترود در مقایسه با خوراک پلت در زیر فهرست شده اند:
- ضریب جذب بالاتر نسبت به خوراک پلت
- امکان تولید دانه هایی با سایز بسیار کوچک ( بصورت عادی بعلت محدودیت سایز سوراخ دستگاه های پلت امکان پذیر نیست)
- امکان شناورسازی خوراک تولیدی بر روی آب
- امکان اضافه نمودن درصد بالایی از مایعات با پایه های آب و یا روغن در مرکز دانه( با دستگاه وکیوم کوتر)
- ماندگاری بالای دانه در آب بویژه در مواردی که آبزی سرعت مصرف پایینی دارد
- امکان تنظیم چگالی دانه های تولیدی ( این فن آوری تنها در اختیار اندریتز است.)
و در کنار نکات قوت بالا به موارد پایین نیز می توان اشاره نمود:
- عدم امکام استفاده از درصد بالای چربی در فرمول مواد اولیه
- هزینه ی سرمایه گذاری بالاتر
- پیچیدگی بیشتر کنترل و تولید خوراک بهینه
جهت دریافت اطلاعات بیشتر و دریافت کاتالوگ این بخش، اینجا را کلیک کنید